تاریخچه دستگاه های موسیقی ایرانی

از جمله خدمات بیشمار امیرکبیر برای این کشور تمهیداتی در جهت حفظ ارزشهای موسیقی اصیل ایرانی است. وی در فرمانی به یکی از موسیقیدانان مشهور آن زمان او را برای جمع آوری موسیقی مناطق مختف ایران منسوب نمود. او هم به همراه برادرش غلامحسین فراهانی به جمع آوری این آثار پرداخت و با آموزش دستگاه ها، آنها را سینه به سینه منتقل کرد تا به نسل امروز رسید و جاودانه و ماندگار شد.

هفت دستگاه موسیقی ایرانی

موسیقی ایرانی دارای هفت دستگاه می باشد که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم:

1. دستگاه موسیقی شور

این دستگاه یکی از بزرگترین دستگاه های موسیقی ایرانی است که نامش برگرفته از ویژگی اصلی این دستگاه یعنی پر شوری ان است.پس از این دستگاه در جشنها و پایکوبی ها استفاده میشود و تمام آهنگهای شاد و پرشور در این دستگاه استفاده شده است.

آوازهای این دستگاه شامل: ابئعطا، بیات تر، افشاری و دشتی

2. دستگاه موسیقی ماهور

آهنگ های شادی که برای روح بسیار فرح بخش است و حال هوای انسان را تازه میکند در دستگاه موسیقی ماهور ساخته میشود.

 اگر بخواهیم همانندی برای دستگاه موسیقی ماهور در موسیقی غرب بیابیم باید به ماژور که یکی از گام ها اصلی موسیقی غرب است اشاره کنیم. همچنین توجه شما را به شباهت و هم آوایی دو کلمه ماهور و ماژور جلب میکنیم.

3. دستگاه موسیقی نوا

این دستگاه در گذشته جز دستگاه شور بوده است به همین دلیل شباهت بسیار زیادی بین این دستگاه  وجود دارد به همین دلیل برای تشخیص این دو دستگاه به دانش موسیقیایی نیاز است.

4. دستگاه موسیقی چهارگاه

این دستگاه مختص موسیقی صبحگاه است تا با شنیدن آن حال و هوای تازه ای پبدا کنید و در ابتدای روز سرحال شوید. پس بهتر است در هنگام کسالت و خمودگی موسیقی این دستگاه را گوش دهید تا به معجزه موسیقی پی ببرید.

5. دستگاه موسیقی سه گاه

به اعتقاد بسیاری از موسیقی شناسان این دستگاه از جهت ایجاد حس شادابی و سرزندگی در مخاطب، شباهت بسیاری به دستگاه چهارگاه دارد و از جهتی هم به دلیل تغییر چند نت دارای وجه تشابه با دستگاه شور است.

6. دستگاه موسیقی راست پنجگاه

 دستگاه موسیقی راست پنجگاه بسیار شبیه دستگاه ماهور است و فقط تنها تفاوت آنها در  حرکت و گردش ملودیهایشان است. این دستگاه مورد کم توجهی بسیاری قرار گرفته است.

7. دستگاه موسیقی همایون

 غمگین ترین دستگاه موسیقی ایرانی دستگاه همایون است غم پنهانی که در این دستگاه است حتی بیشتر از آواز دشتی است. از این رو به آن دستگاه شاق نیز گفته میشود.